نزول سوره ماعون سوره هجدهم -- یکی از بزرگترین خصلتهای بد مشرکان مکه ومتنفذین و متمولین قریش بعد از کفر و شرک به نبوت پیامبراسلام مناع الخیر بودن ایشان بود و همانگونه که در سوره گذشته دیدیم افتخار و خودپسندی به مال و فرزند و ثروت اندوزی چنان جامعه جاهل مکه رادر خود فرو برده بود که سقوط اخلاقی جامعه بدیهی بود ظهور دین اسلام که برخصایل انسانی و نیکوکاریهای اجتماعی تاکید موکد می نمود چون خاری برچشمان آزمند عرب جاهلیت فرو می رفت و اینکه می دیدند دستورات فوق بوسیله معدود پیروان محمد به جد انجام می شود وچنین نیکوکاری هایی حتی بین فقیران جامعه غرق در کفر و شرک مکه آنان را متاثر از رفتار مسلمانان قرار می دهد زنگ خطری محسوب می شد برای تمام سران قریش و به شدت بر مخالفت ها و دشمنی هاشان با محمد و پیروانش می افزود و خشم شان را دو چندان می ساخت در ترتیب نزول این سوره اشتباه بزرگی که بوسیله مورخان و مفسرین اسلامی مرتکب شده اند و آن را نازل شده در مدینه پنداشته اند اشاره به نمازگزارن در متن سوره است و حال اینکه باید دانست طبق آیه35 از سوره انفال مشرکین مکه ( بمانند همه مشرکان دنیا) دارای نمازی تغییر یافته و تحریف شده بودند زیرا مردم مکه خود را پیرو دین اسماعیل و ابراهیم (ع) می دانستند همانطور که پیروان بودا و زردتشت و موسی و پیغمبراسلام هم اکنون به نماز کم و بیش منحرف از تعالیم الهی پیغمبرشان آلوده اند و اگر هم از مسیحیت کنونی نام نمی بریم برای این است که ایشان نیز می بایست از نماز موسی (ع) تبعیت میکردند و عیسی (ع) دین جدیدی نیاورده بلکه برای اصلاح خرابکاری های پیشوایان سوء یهود مبعوث شده بود باری براساس آیه 35 سوره انفال مشرکان مکه در نمازشان جلوی کعبه می ایستادند و سوت های مخصوص می کشیدند و دو کف دستشان را برهم میزدند و در مدح بت هایشان کلماتی برزبان میاوردند و سپس حاجات خویش راازایشان می خواستند همانطور که اکثریت مذهبی های جهان نماز صحیح دینی شان را به انواع انحرافات تبدیل نموده و نماز ضایع خود را همان نماز پیغمبرشان تصور می کنند .
از آیات سوره ماعون پیداست روی سخن با پیشوایان مذهبی مکه است که مخالفین درجه اول نبوت محمد بودند وایشان مانند همه پیشوایان سوء مذاهب که دنیا خواه و مال دوست می باشند و ظاهر ی خوب و باطن بدی دارند و مخالف قلبی و باطنی هر گونه اصلاحات اجتماعی اند به مخالفت با نیکوکاری های توصیه شده در متن قران می پرداختنداینک به متن این سوره کوتاه که دارای بار مفهومی عمیقی است توجه نمایید:
( ای محمد) آیا تو آن کسی را که منکر داوری شرح داده شده در قران است دیده ای ؟ -- یعنی به حقیقت شخصیت او توجه کردی -- او کسی است که یتیم را ازخود می راند و برخوراندن محتاجان خود و دیگران را ترغیب نمی کند پس وای برچنین نمازگزارانی که از معنای آن چه در نماز باید بگویتد غافلند -- مسلم است که در اصل نماز مقرره اسماعیل مانند نماز اسلام اصول مهم تربیتی و از جمله تعهد به نیکوکاری های ذکر شده در تربیت های الهی تذکر داده شده بود که مشرکین آنان را تغییر داده بودند -- و مردم را از آن کارهای توصیه شده دردین اسماعیل باز می دارند – در همه ادیان الهی تربیت یافتگان می بایست برای بهبود اجتماع خویش برخی فداکاری ها را به گردن بگیرند که شامل کمک های مختلف مادی و غیرمادی است که اینک با نزول قران بهترین و کامل ترینشان بصورت توصیه شده دراختیار مردم مکه بود و حال مورد دشمنی و کفران افراد فوق قرارگرفته بود -- و این افراد فقط ظاهری خوب از خود نشان می دهند – ظاهر اهل تقوا و مرد خدا بودن --
نزول سوره نوزدهم کافرون بر پیامبراسلام -- سوره کافرون که با فاصله نامعلومی از بعد سوره ماعون نازل گردید را می توان به نوعی ادامه مطالب سوره ماعون دانست و ارتباط معنایی آن متناسب با همین سوره است در سوره ماعون گفته شده بود که افرادی که نبوت محمد ( آیات قران را) ناحق می دانند کسانی هستند که نه علاقه ای به عقاید و اصلاحات اجتماعی منطقی و تربیت های صحیح دارند و نه حس ترحم اجتماعی و عواطف انسانی در ایشان است و بد جنس و بدطینتی شان مانع دلسوزی ها و ترحم دیگران به محتاجان و فرو دستان می شود و دراین سوره -- کافرون – گفته شده ای محمد کسانی که راهنمایی های پیغمبری تورا کفران می ورزند بگو من اطاعت بنده وار از چیزهایی که شما از انان می کنید نمی کنم و شماهم سزاوار نیست از آنچه من اطاعت بنده وار می کنم پیروی کنید و پیش از اینکه من پیغمبر شوم نیز اطاعت بنده وار از موهومات مذهبی مورد تقلید شما نمی کردم و شما هم هرگز اطاعت بنده وار از کسی که من از او اطاعت بنده وار می کنم نخواهید کرد و روش دینی شما برای خودتان باشد و دین و روش من برای خودم . ازاین مطالب پیداست که اولا پیغمبراسلام پیش از بعثت مردی موهوم پرست نبوده و به هیچ وجه پذیرنده باورها و عقاید مذهبی جامعه خویش و بصورت کورانه نبوده و با عوام فریبان و نادانان نیز همراهی نداشته است و اززمانی که به رشد عقلانی رسید با اشاراتی که در سوره الضحی شده تا زمان پیغمبریش کاری به مذهب و عقاید مردم و جامعه اش نداشته و تنها روی فشار ماموریت پیغمبریش مجبور به مخالفت شده وگرنه محمد بخودی خود حتی جوینده حق هم نبوده است . دوم اینکه این سوره معلوم میدارد منظور از کافران دانایانی هستند که می توانند حق را بفهمند ولی روی منافع دنیوی خود حاضر به پذیرش آن نیستندزیرا برای فریب مردم خود را هم رنگ و هم عقیده ایشان نشان میدهند و بعبارتی پیرو عقاید توده نادان عوام هستند. و سوم اینکه هر کسی پیروهرعقیده و روشی چه حق و یا باطل در هراجتماعی باشد دین و مذهب اوست و معنای دین و مذهب و طریقت و شریعت یکی است و نباید ادیان را منحصرا به دین الهی و حق پنداشت و هر دین داری را خوب دانست .
نزول سوره فیل سوره بیستم و حقیقیت تاریخی واقعه عام الفیل -- ازمتن آیات سوره فیل معلوم می شود کافران مکه و خصوصا پیشوایان مذهبی و متنفذین قریش که در سوره های قبل خصوصا تکاثر و ماعون و کافرون مورد حملات و سرزنش ها و بدگویی ها قرارگرفته اند ازلحن و مطالب نازل شده به شدت خشمگین بوده و محمد و پیروانش را تهدید به نابودی و قتل می کنند و این تهدیدات خاصه پس از نزول سه سوره قبل بصورت وسیع تر و گسترده تر موجبات نگرانی مسلمانان و شخص پیغمبر را فراهم می سازد از این روی خالق عالم که فرستنده محمد به پیغمبری است دراین سوره کوتاه به مکیان و خصوصا بزرگان فریش واقعه ی تاریخی را گوشزد می کند که هنوز در یاد مردمان مکه بود و فراموش نشده بود و آن حادثه و رویداد عجیبی بود که چند سال قبل از تولد رسول اسلام روی داده بود و طی آن حمله کنندگانی خارجی که با قصد ویرانی کعبه همراه سربازانی مجهز باتعدادی فیل در نزدیکی شهر مکه دچار حادثه ای عجیب و به ظاهر غبر عادی شده بودند قبل از رسیدن به مکه چنان منهزم شدند که داستان ایشان تا آن سوی مرزهای سرزمین شان در خاطره ها باقی ماند و بدین ترتیب کعبه و مکه سالم از این خطر و تهدید جدی پابرجاماند و اشاره الله تعالی به این واقعه و یادآوری آن هشدار و تذکری به قریش بود که اگرچه این کعبه هم اکنون بصورت بتخانه ای درآمده و روی کفران قریش آثار تعالیم و تربیت های الهی ابراهیم و اسماعیل بصورت انحراف از وحدانیت الله و مشرکانه این مکان را که برای یاداوری چنان حقایقی توسط ابراهیم و اسماعیل ساخته شده بود اینک محل نگهداری بیش از یکصد بت قبایل بیابانگرد گردیده روی مصلحتی بزرگ و هدفی که الله برایش درنظر دارد وآن هدف بعثت آخرین پیامبرالهی محمد بن عبداله و نزول قران و رسمیت یافتن دین اسلام بوده تا دوباره مکه به مهد آیین یکتاپرستی تبدیل گردد و دین اسلام از آنجا عالمگیر شود و اگر کفران کنندگان فقیر و ضعیف قریش که نسبت به لشکریان ابرهه بسیار ناتوان و فاقد تمدن و قدرتمندی و حکومتند بخواهند مانعی برای مصلحت اندیشی و هدف فوق باشند همانگونه که ابرهه و لشکریانش راناکام نمود مطمئن باشند کوشش هایشان را باشکست مواجه خواهد ساخت واین بزرگترین هشداری بود که درآن زمان از دهان محمد خطاب به قدرتمندان فوق برزبان آورده شده بود و ما پس از آوردن متن سوره فیل و ترجمه و تفسیر آن این واقعه عجیب را از لحاظ شواهد و اسناد تاریخی مورد بررسی قرار خواهیم داد:
( محمد) آیا ندیدی پرورنده تو به پیغمبری با آن صاحبان لشکر فیل سوار جه کرد؟ آیا حیله و مکر ایشان را باعث هلاکت خودشان نکرد؟ برایشان دسته هایی از پرندگان را بصورت منظم فرستاد تا آنان را با گل هایی سنگ شده تیرباران کنند پس ایشان بمانند علف خشک و خورد شده ای که جلوی گوسفندان برای خوردن میریزند خوراک لاشه خوران بیابان شدند.
چگونگی واقعه فوق از نظر اسناد تاریخی -- ازآنجایی که درباره حادثه فوق شرح و تفصیلات افسانه وار نوشته شده راستی آزمایی این گزارش اهمیت فراوان دارد و چون خوشبختانه گزارشات موجود تاریخی بصورت اسناددر کشورها و سرزمین های مجاور ازنظر ثبت و ضبط شده وجود دارد که با گزارش شرح داده شده در متن آیات سوره فیل مطابقت دارد و یکی از بهترین تحقیقات جامع چه از حیث بررسی اسناد مختلف و نیز راستی آزمایی انجام شده که در دسترس است و توسط شخصیتی معتبر و قابل وثوق در تاریخ معاصر کشورمان انجام پذیرفته کتابی است که توسط مرحوم دکتراحمد آرام در سال 1358 خورشیدی تحت عنوان " در آستانه سال زاد پیامبر" اسلام(ص) توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی در چاپخانه دانشگاه مشهد به چاپ رسید . . . . ادامه دارد.
